Đói - Thạch Lam

Tiêu đề: Đói - Thạch Lam Fri Feb 11, 2011 10:02 pm

Một
cơn gió lọt vào làm Sinh tỉnh giấc. Anh ta thấy cái hơi lạnh của mùa
đông thấm qua lần chăn mỏng, và thấy người mệt mỏi vì suốt đêm đã co
quắp trên chiếc phản gỗ cứng.

Sinh cuốn chăn ngồi dậy. Thế là, cũng như những buổi sáng khác, một cái buồn rầu chán nản, nặng nề ở đâu đến đè nén lấy tâm hồn.

Những
đồ vật quanh mình ẩn hiện trong bóng tối lờ mờ khiến Sinh lại nghĩ đến
cái cảnh nghèo nàn khốn khó của chàng. Một cái bàn con xiêu vẹo bên góc
tường, một cái chõng tre đã gẫy dăm ba nan, một cái ấm tích mất bông và
mấy cái chén mẻ, nước cáu vàng... Trong cùng, một cái hòm da, dấu vết
còn lại, của cái đời phong lưu độ trước...

Tất cả đồ đạc trong
căn phòng chỉ có thế. Mà đã lâu lắm, quanh mình Sinh vẫn chỉ có những
thứ đồ tồi tàn ấy, đã lâu lắm chàng đến ở cái căn phòng tối tăm, ẩm thấp
này. Những ngày đói rét không thể đếm được nữa. Tiếng gió vi vút qua
khe cửa ban đêm chàng nghe đã quen, cả đến cái mệt mỏi lả đi vì đói,
chàng cũng đã chịu qua nhiều lần rồi.

Sinh thở dài. Chàng nhớ lại
cái ngày bị thải ở sở chàng làm, cái giọng nói quả quyết và lạnh lùng
của ông chủ, cái nét mặt chán nản, thất vọng của mấy người anh em cùng
một cảnh ngộ với chàng... Từ lúc đó, bắt đầu những sự thiếu thốn, khổ
sở, cho đến bây giờ...

Một tiếng guốc ngoài hè làm cho Sinh ngẩn
lên trông ra phía cửa: vợ chàng về. Nàng vén cái màn đỏ treo ở cửa bước
vào. Sinh thoáng trông cái thân hình của vợ in rõ trên nền sáng, một cái
thân thể mảnh giẻ, gầy gò trong chiếc áo the mỏng phong phanh. Cảnh
tượng ấy làm cho chàng xót thương...

Vợ chàng đi lại cạnh giường, yên lặnh nhìn Sinh không nói gì.

Sinh vơi lấy tay nàng kéo xuống bên mình, âu yếm hỏi :

- Em đi đâu mà sớm thế?

- Em lại đằng bà Ba ở cuối phố vay tiền.

Thế có được không?

Vơ Sinh nhìn chồng, thở dài lắc đầu :

- Ai cho chúng mình vay bây giờ. Bà ấy còn nhớ đâu đến khi trước vẫn nhờ vả mình.

Sinh buồn rầu, nói một cách chán nản:

- Thói đời vẫn thế, trách làm gì. Nhưng bây giờ làm thế nào?

Chàng
nghĩ đến cái thạp gạo đã hết, mà trong túi không còn được một đồng xu
nhỏ... Đã hai hôm nay, chàng và vợ chàng thổi ăn bữa gạo cuối cùng, đã
hai hôm, cái đói làm cho chàng khốn khổ...

- Làm thế nào?

Vợ
chàng nhắc lại câu hỏi ấy, rồi cúi mặt khóc. Một mối tình thương tràn
ngập vào trái tim chàng như một làn sóng mạnh. Sinh nắm chặt lấy tay vợ
ôm vào lòng, đắm đuối, thiết tha. Chàng chỉ muốn chết ngay lúc bấy giờ
để tránh khỏi cái nghèo khốn khó, nặng nề quá, đè ở trên vai...

Buổi
chiều đến đem theo những cơn gió lạnh lùng. Sinh bắc ghế ra cái hiên
nhỏ trước cửa phòng, tựa vào bao lơn nhìn xuống nhà... Chỗ chàng thuê ở
là một căn nhà hẹp và dài, chia làm nhiều phòng. Mỗi gian phòng là một
gia đình che chúc ở, toàn là những người nghèo buôn bán ở các nơi.

Giờ
này là giờ họ làm cơm. Trong thấy họ tấp nập làm lụng, Sinh lại nghĩ
đến cái bếp nhà mình bây giờ vẫn còn tro lạnh, chàng lại lo không biết
vợ đi từ sáng đến giờ sao mãi không thấy về, mà về không biết có đem cái
gì không, hay lại chỉ một mối thất vọng như nhiều lần...

Nghĩ
đến, Sinh lại đem long thương, thương người đàn bà xưa nay vẫn quen thói
đài điếm phong lưu, mà bây giờ phải chịu khổ vì chàng... Hai bên gặp gỡ
nhau trong một tiệc rượu dưới xóm cô đầu. Hồi ấy, chàng còn là một
người có việc làm, còn là một người có lắm tiền. Quen biết nhau, rồi yêu
mến nhau, chàng đã chẳng quản sự ngăn trở của nhà lấy nàng về. Đôi vợ
chồng đã cùng nhau sống những ngày sung sướng, ái ân, những ngày còn để
lại trong trí chàng một kỷ niệm êm đềm, mà mỗi khi nghĩ tới, chàng không
khỏi bồi hồi. Rồi sự nghèo nàn đến, đem theo những cái nhọc nhằn, khổ
sở, đem theo những ngày đói rét.

Tuy vậy, sự khổ sở chàng nhận
thấy không làm cho vợ chàng bớt tình yêu đối với chàng. Cũng vẫn nồng
nàn, đằm thắm như xưa, cái ái tình của đôi bên chỉ có thêm màu cay đắng
vì xót thương nhau.

Cái hình ảnh một thân thể yếu đuối, mảnh giẻ
in trên nền trời sáng buổi sớm mai lại thoáng hiện ra trước mắt Sinh.
Chàng nhớ lại cái thất vọng không vay được tiền, đôi con mắt buồn rầu,
đắm đuối nhìn chàng như ngụ biết bao nhiêu âu yếm, bao nhiêu hy sinh.

Một
cơn gió đến làm cho Sinh thấy lạnh buốt tới xương. Chàng thấy đói, một
sự đói vô cùng như trong đời chàng chưa thấy bao giờ. Đói như cào ruột,
làm người chàng mệt lả đi, mắt hoa lên, trong vật gì cũng lờ mờ như lay
động.

Khi còn đủ ăn, đủ mặc, chàng không hề để ý đến cái đói,
không bao giờ nghĩ đến. Bây giờ chàng mới được hiểu biết cái đói như thế
nào. Chàng rùng mình khi nghĩ đến trước cái mãnh liệt của sự đói, chàng
cảm thấy sự cần dùng của thân thể tràn áp đuợc hết cả những lệ luật của
tinh thần.

Mùi xào nấu đồ ăn ở dưới sân nhà đưa lên làm cho
chàng khó chịu vô cùng. Sinh cúi đầu trên bao lơn nhìn xuống xem họ làm
bữa cơm chiều. Các thức ăn tuy tầm thường, nhưng Sinh lấy làm lạ rằng
chàng chưa bao giờ thèm muốn những cái đó như chàng thèm muốn bây giờ.
Mấy miếng đậu vàng trong chảo mỡ phồng dần trên ngọn lửa, mấy con cá rán
bắt đầu cong lại làm cho chàng ao ước đến rung động cả người...

Không bao giờ chàng thèm muốn như bây giờ cái miếng ăn kia.

Trước
kia, khi nghe chuyện người ta tranh giành nhau vì miếng ăn, chàng vẫn
mỉm cười khinh bỉ. Chàng cho rằng miếng ăn là một sự không đáng kể, chỉ
có cái thanh cao trong sạch của linh hồn mới là cần. Nhưng bây giờ,
trong cái phút đói này, chàng mới thấy rõ cái cần mạnh mẽ của miếng ăn
là thế nào.

Và chàng, trước kia phong lưu trưởng giả, trước kia
khi đi qua đám bình dân bẩn thỉu và nghèo nàn này, chàng vẫn khinh và tự
hỏi không biết họ sống để làm gì, sống để mà khổ sở, để mà đói rét,
không biết sống đối vơi họ có ý nghĩa gì mà còn ham mê quyến luyến. Bây
giờ chàng lại ao ước được một miếng ăn như họ để sống qua cái rét mướt
bây giờ...

Một bàn tay nhẹ nhàng để lên trên vai Sinh quay lại,
vợ chàng tươi cười, giơ ra trước mặt mấy cái gói giấy bóng, gọn gàng,
sạch sẽ, mà chàng thoáng trông, Sinh cũng nhận biết ngay là những thức
ăn được, mà rất ngon, ở các hiệu tây mới có. Mùi thịt ướp và mùi giò
thoang thoảng đưa qua. Sinh rung động cả tay khi lần cởi những giây buộc
chung quanh. Chàng sung sướng hỏi:

- Ồ! Ở đâu thế này? Em Mai lấy tiền đâu mà mua thế?

Mai nghe Sinh hỏi:

- Anh cứ ăn đi đã! Ăn cho đỡ đói, rồi em kể chuyện cho anh nghe. Thật là may quá, mà cái bà ấy thực phúc đức quá, anh ạ...

- Ai thế? Kể đi cho anh nghe.

Mai âu yếm nhìn chồng:

- Không, anh cứ ăn đi đã kia. Vừa ăn, em sẽ vừa nói chuyện...

Rồi
nàng nhanh nhẹn đặt mấy cái gói giấy lên bàn, mở những tờ giấy bọc
ngoài. Sinh nhìn thấy mấy miếng thịt ướp hồng hào, mỡ trắng và trong như
thủy tinh, mấy khoanh giò nạc mịn màng, mấy cái bánh tây vàng đỏ...

Mai cất tiếng vui vẻ:

-
Thế này nhé, em ở nhà đi cũng là đi liều chứ thật không biết đến nhờ vả
ai được. Anh còn lạ gì các bạn hữu bây giờ: họ thấy mình nghèo khổ, thì
ai người ta giúp, vì có mong gì mình trả lại người ta được. Vì thế em
mới lang thang ngoài phố, nghĩ lúc bấy giờ cực thân quá, anh ạ, chỉ muốn
đâm đầu xuống sông cho rảnh...May quá, vừa lúc ấy, lại gặp ngay bà
Hiếu, một người quen biết từ trước. Bà trông thấy em, vồn vã hỏi han như
người bắt được của...

Mai nói nhanh, liếng thoắng:

- Bà
tử tế quá... Cho em vay tiền, lại còn hứa giúp vốn để em buôn bán nữa.
Rồi nay mai, em đi buôn cau, anh nhé. Thật không ngờ có bà biết thương
người đến như thế...

Sinh sung sướng:

- Nếu không thì chúng ta đành nhịn đói ngày hôm nay. Nhưng sao em mua hoang thế này?

Mai cúi đầu cười, hai má đỏ hồng, mấy sợ tóc rối tung trên trán càng tăng thêm vẻ kiều mỵ của nàng.

Nàng thò tay vào trong túi áo, rút ra một tập giấy bạc, vứt ra trước mặt Sinh rồi nhanh nhẹn vui vẻ bước vào trong nhà.

- Anh đợi em một lát, em đi lấy dao cắt bánh.

Nàng
quay lưng đi, Sinh chợt trông thấy trên mặt đất một mảnh giấy gấp rơi
xuống đất. Chàng vô tình cúi xuống nhặt lên mở ra đọc:

Em Mai,

Đây,
anh đưa em số tiền anh đã hẹn. Em muốn lấy nữa, anh sẽ cho em nốt,
nhưng thế nào tối nay em cũng phải đúng hẹn đến đấy, anh đợi...

Tờ
giấy trên tay Sinh rơi lúc nào chàng cũng không biết. Một cái sức nặng
nề như đè nén lấy quả tim, làm cho chàng ngừng thở. Hình như một giây
phút, bao nhiêu cái hy vọng sung sướng của đời chàng tan đi mất.

Sinh tưởng có thể chết ngay trong lúc ấy. Cái đau đớn chàng cảm thấy thấm thía, và sâu xa quá.

Còn
mong gì đó là một sự không thật, một giấc mộng nữa. Không còn phải ngờ
vực gì, cái số tiền kia chính là cái số tiền bên trong thư này. Ai cho
vay mới được chứ! Sinh nhớ lại những ngày đi hỏi tiền, những buổi trở về
thất vọng và buồn rầu, những lời tha thiết và oán hờn của vợ chàng kể
lại, về cái lãnh đạm, hững hờ của những người nàng quen biết. Bà Hiếu là
bà nào! Chẳng qua là một sự bịa đặt ra để che mắt chàng.

Sinh
thấy cơn giận dữ nổi lên mãnh liệt trong lòng; đôi môi chàng tự nhiên
nhách lên một cách khinh bỉ, chàng run người lên, khẽ rằn từng tiếng:

- Đồ khốn nạn.

Quả
tim buốt như có kim đâm. Sinh nắm chặt lấy thành ghế, nhìn cuốn bạc
giấy để trên bàn, nhìn gói đồ ăn đang mở dở rồi cúi mình xuống nhặt tờ
giấy gấp lên.

Một lát, yên lặng. Rồi Sinh nghe rõ tiếng tấm màn
vải ở cửa vắt lên trước gió, tiếng dép đi nhẹ nhàng, gần đến bên
chàng... Sinh cố hết sức cắn môi để đè nén cơn giận dữ đang sôi nổi
trong lòng, nắm chặt tay hơn nữa cho khỏi rung động cả người.

Tay vuốt nhẹ trên tóc Sinh, vợ chàng đưng sát hẳn ngay bên người. Nàng giở giấy ra, lấy dao cắt bánh, vui vẻ:

-
Anh xem bánh này có ngon không? Em mua ở hàng Trống kia đấy. Miếng thịt
ướp này là hạng ngon nhất, em đã phải trả đến năm hào đấy, anh ạ. Để em
cắt cho anh nhé. Hinh như anh đói lắm thì phải. Em cũng thế. Thôi chúng
ta hãy ăn cho no đã, rồi sẽ liệu sau...

Nàng cắt xong miếng thịt ướp, xếp lên đĩa, tươi cười nói tiếp:

- Kìa, anh ăn đi chứ? Thật là may cho chúng mình quá. Nếu hôm nay em không gặp bà Hiếu thì không biết chúng ta làm thế nào nhỉ?

Nàng vỗ vào vai Sinh, lay chồng:

-
Làm thế nào? Lại nhịn như mọi hôm, chứ còn làm thế nào nữa, anh Sinh
nhỉ! Anh nên cám ơn bà ta đi. Bà thật là một người tốt, hiền hậu biết
thương người. Em vừa mở miệng hỏi, thì bà đã lần ruột tượng đưa ngay cho
em 15 đồng tất cả đấy, anh ạ...Cuốn giấy bạc anh chưa đếm à? Em không
nói dối anh đâu.

Cái giận của Sinh lên đến cực điểm: chàng không
nén nổi nữa. Cái tên bà Hiếu làm chàng uất ức, vì chàng rõ những nhời
giả dối của vợ chàng, giả dối một cách khôn khéo, tự nhiên như thật
vậy...Mai lại đến nỗi như thế ư? Đôi mắt trong, cái khuôn mặt hiền hậu
như thế kia không ngờ lạicó thể giấu được những sự tối tăm như bây
giờ...

Vùng mạnh cánh tay, Sinh hất Mai ra xa như người ta hất
một con vật đáng ghê sợ. Mai lảo đảo lùi lại sau ngã dúi vào tường, vành
khăn tung, tóc xổ. Nàng giương to con mắt ngạc nhiên nhìn chồng:

- Ô hay! Anh làm sao thế?

Sinh cất tiếng cười, hai hàm răng rít lên, cái tiếng cười ghê gớm như tiếng cười của một người điên:

- Làm sao à? Cô lại còn hỏi tôi tại làm sao nữa...Thôi, đừng vờ đi, đừng giả dối nữa...

Sinh mở bàn tay giơ ra tờ giấy gấp đã nát nhàu:

- Thế cái giấy gì đây mới được chứ?

Mai trông thấy mặt xám đi, hai tay ôm lấy đầu, người run lẩy bẩy. Giọng nói của Sinh càng thêm vẻ chế riễu, mỉa mai, chua chát:

-
Bà Hiếu tử tế đấy! Úi chà! Nào là bà ấy tử tế, nào là thương người, nào
là hiền hậu... Sao không nói, bà ấy hẹn đến đêm nay lại đến nữa.

Mai
cúi đầu ôm mặt khóc nức nở. Cái tiếng khóc ấy không làm cho Sinh bớt
giận, lại chỉ làm tăng thêm lên như ngọn lửa đổ thêm dầu. Càng nói Sinh
lại càng thấy cái giận như sôi nổi, bồng bột trong lòng. Mai sợ hãi nép
vào tường, thổn thức, ngập ngừng, khẽ gọi:

- Anh Sinh...Anh...

Sinh như không nghe thấy tiếng, nói luôn:

-
Cô còn khóc làm gì nữa... Cô đi ngay đi, đi ra khỏi cái nhà này, tôi
không muốn thấy mặt cô một phút nào nữa. Cô cầm lấy cái này...

Sinh
giơ tay vơ cuốn giấy bạc trên bàn ném mạnh vào người Mai; giấy bạc tung
ra rơi lả tả trên thềm. Chàng hất cả mấy gói đồ ăn xuống đất, những mẫu
bánh, miếng thịt bắn tung tóe dưới bàn...

- Không ai thèm ăn những thứ khốn nạn này!

Rồi
chàng mệt nhọc ngả người trên ghế, hai tay dây mỡ ôm lấy trán, không để
ý đến Mai đang sợ hãi giơ tay về phía chàng cầu khẩn, van xin. Rồi nàng
nấc lên khóc, kéo vạt áo che mặt, đi ra phía ngoài.

Sinh cúi đầu
ngẫm nghĩ; cái giận dữ đã tan đi, đểlại một nỗi buồn rầu chán nản vô
cùng. Sinh thấy trong lòng nguội lạnh, một cảm giác lạnh lùng như thắt
lấy ruột gan. Nghĩ đến những ngày đói rét khổ sở đã qua, đến mấy năm
sống trong cảnh nghèo nàn, Sinh uất ức căm giận cho cái số phận của
mình. Nhưng tại sao lại có thêm một sự đau đớn nữa? Tại sao Mai trước
kia đã từng bao phen khổ sở cùng chàng, đến bây giờ đem thân bán đi lấy
một vài đồng bạc, tại sao Mai lại làm sự khốn nạn như giờ...

Bao nhiêu đau đớn trong tâm can làm Sinh thổ thức, nghẹn ngào. Quả tim không đủ chứa nổi nỗi đau thương, Sinh gục xuống bàn.

Một
cơn gió hắt hiu thổi đến làm cho chàng rùng mình. Bỗng nhiên tất cả
người chàng chuyển động: chàng vừa thoáng ngửi thấy cái mùi thơm và béo
của những miếng thịt ướp mỡ còn dính ở tay.

Cơn đói lại sôi nổi
dậy như cào ruột, xé gan, mãnh liệt, ác hẳn cả nỗi buồn. Chàng muốn
chống cự lại, muốn quên đi, nhưng không được, cái cảm giác đói đã lan ra
cả khắp người như nước triều tràn lên bãi cát. Mỗi lần cơn gió, mỗi lần
chàng ngửi thấy mùi ngậy béo của miếng thịt ướp, mùi thơm của chiếc
bánh vàng, mũi Sinh tự nhiên nở ra, hít mạnh vào, cái mùi thơm thấu tận
ruột, gan, như thấm nhuần vào xương tủy.

Sinh cúi xuống nhìn gói
đồ ăn tung tóe dưới bàn, chàng lắm lét đưa mắt nhìn quanh, không thấy
Mai đứng đấy nữa... Khẽ đưa tay như ngập ngừng, sợ hãi, Sinh vớ lấy
miếng thịt hồng hào.

Sinh ăn vội vàng, không kịp nhai, kịp nuốt.
Chàng nắm chặt miéng thịt trong tay, nhây nhớp mỡ, không nghĩ ngợi gì,
luôn luôn đưa vào miệng...

Trong gói giấy, đồ ăn đã hết, chỉ còn
những cái vụn nhỏ dính trên mặt giấy bóng mỡ. Sinh thấy nóng ran trong
bụng. Chàng ưỡn người ra đằng sau khoan khoái thở dài. Nhưng chàng nhớ
lại bức thư, cuốn giấy bạc, nhớ lại tiếng khóc thổn thức của Mai nép bên
tường, nhớ lại những lời khinh bỉ, mỉa mai, chua xót. Chàng nhớ lại nỗi
uất ức, đau đớn của mình...

Một cái chán nản mênh mông tràn ngập cả người. Sinh lấy hai tay ôm mặt, cúi đầu khóc nức nở.

Nguồn:dactrung.com

Đói - Thạch Lam

Đói - Thạch Lam

Similar topics

Similar topics