Chỉ cần 500 đến 2.000 đồng là trẻ có thể mua được một gói quà thực
phẩm “lạ”, bao bì chằng chịt tiếng Trung, không có bất cứ thông tin
tiếng Việt nào cho thấy là hàng được kiểm soát, chất lượng ra sao...

Cầm
trên tay một gói quà vặt nhìn bề ngoài có mầu sắc rất bắt mắt và in
hình con hổ, em Nguyễn Đức Tiến – học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Trần
Phú (TP. Bắc Giang) cho biết: “Mấy đứa bạn em thường hay mua gói cay và
thịt hổ ăn. Thực tế, em cũng chẳng biết đó có phải là thịt gì nhưng ăn
thấy vừa chua, cay và ngọt nên mua ăn”.


Các sản phẩm gói cay, thịt hổ được bày bán ở nhiều cổng trường học.

Không biết là gì cũng ăn...

Theo
em Tiến, tên gọi của các loại quà vặt này là do nhiều người ăn gọi đại
cái tên cho dễ nhớ chứ ngoài bao bì của sản phẩm toàn tiếng Trung Quốc
nên chẳng biết đó là món gì.

Theo khảo sát của phóng viên trên
địa bàn TP.Bắc Giang, ở hầu hết các cổng trường và những quầy tạp hoá
đều có thể dễ dàng mua những sản phẩm quà vặt của trẻ nhỏ có xuất xứ từ
Trung Quốc, mẫu mã rất phong phú và có màu sắc bắt mắt.

Ngoài Bắc
Giang, khảo sát của chúng tôi ở địa bàn Lạng Sơn, Quảng Ninh, Cao Bằng…
cũng thấy có bán các sản phẩm tương tự. Tại địa bàn Lập Thạch (Vĩnh
Phúc) và Na Hang (Tuyên Quang), rất nhiều quán tạp hóa và quán nước
trước cổng trường có bán các loại bánh kẹo có giá 1.000 - 2.000 đồng/gói
chỉ toàn chữ Trung Quốc.

Thậm chí, có nhiều người bán hàng rong
cũng bán các sản phẩm này. Chỉ cần bỏ ra 30.000 đồng, chúng tôi đã mua
được gần 20 loại quà vặt khác nhau, hầu hết các sản phẩm đều không hề
ghi nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác, thời hạn sử dụng…

Những lọ sữa
bán kèm theo cả bình với giá 3.000 đồng/lọ; que cay là sản phẩm được
nhiều trẻ nhỏ yêu thích có giá 2.000 đồng/gói với nhiều màu sắc khác
nhau; ô mai, bim bim các loại cũng chỉ có giá từ 500 - 2.000 đồng/gói.
Ngoài ra, còn một loại bánh xuất xứ Trung Quốc được gọi là bánh rán, nếu
mua cả gói to là 30.000 đồng, còn mua lẻ là 500 đồng/chiếc…


Các sản phẩm gói cay, thịt hổ được bày bán ở TP. Bắc Giang.

Đặc
biệt phải kể tới sản phẩm “thịt hổ” với bao gói sản phẩm in hình con hổ
nhưng bên trong chẳng rõ là thứ gì. Khi ăn thử “thịt hổ” thấy hơi dai
như kiểu cao su lại có vị ngọt, chua và hơi cay (giá 2.000 đồng/gói).

“Khi
cầm trên tay gói bánh này ai cũng tự đặt câu hỏi: Bây giờ vẫn còn nhiều
hổ đến thế hay sau mà chỉ cần 2.000 đồng mua được cả một gói thịt”- anh
Trần Văn Tuyến, phụ huynh một học sinh lớp 5 ở Dĩnh Kế, Bắc Giang nói.

Ăn thử thấy phát sợ

Mang
các sản phẩm mua được đến gặp chị Hà Dung - phiên dịch của một doanh
nghiệp chuyên bán thiết bị y tế nhập từ Trung Quốc nhờ dịch, chị cho
hay: Thông tin trên bao bì thể hiện đây là các sản phẩm làm từ bột mì có
loại tên là “gậy ròn”, có loại là “dũng mãnh” (hình con hổ). Món quà
vặt hình con hổ được hướng dẫn là phải ngâm cho nở và chế biến (nấu)
trước khi ăn… Các món hàng này có xuất xứ từ Trùng Khánh, có ghi sản
phẩm đã được bảo hộ, chống làm giả.

Chị Hà Dung cho biết, ngay cả
lãnh đạo công ty chị (là người Trung Quốc) khi xem mấy sản phẩm này đều
nói: “Không tin tưởng được các dòng thông tin trên bao bì, ngay cả dòng
chữ “sản phẩm được bảo hộ”. Ở Trung Quốc, các bậc cha mẹ không cho con
ăn các loại này bao giờ”.

Để hiểu rõ hơn những sản phẩm quà vặt
này hấp dẫn trẻ con ở điểm nào, chúng tôi đã thử bóc từng gói ra nếm
thử. Loại có hình bánh rán, khi đưa lên mũi ngửi có mùi của hạt hướng
dương mốc và mùi của mỡ ôi. Ăn thử một chiếc bánh thấy rất dai và tanh
tanh chỉ muốn… nôn.

Riêng món thịt hổ, chỉ cần mở túi ra ngửi mùi
đã… không thể chịu nổi. Thịt có mùi rất hắc và khó chịu, cố đưa vào mồm
ăn thử thì cũng thấy dai như da lợn phơi khô, ngọt nhợ như vị của mì
chính và hơi chua, cay.

Để tìm hiểu về nguồn gốc của các sản phẩm
này, trong vai người đi lấy hàng về bán chúng tôi được một chủ quầy tạp
hoá ở phường Hoàng Văn Thụ (TP.Bắc Giang) cho biết: “Bình thường những
người giao hàng vẫn mang đến tận nơi giao với giá buôn, chúng tôi cũng
không đi lấy trực tiếp nên chẳng biết nguồn gốc hàng xuất phát từ đâu”.

Theo
lời chủ quầy tạp hoá, chúng tôi ngồi chờ để theo chân một người giao
hàng, cuối cùng đã thấy điểm lấy hàng đi giao là chợ Thương – chợ đầu
mối lớn nhất của TP. Bắc Giang. Tại đây, chúng tôi dễ dàng tìm thấy một
số quầy tạp hoá bày hàng thùng những sản phẩm như “thịt hổ”, gói cay…
với giá bán buôn rẻ hơn các quầy tạp hoá và những quán nước gần cổng
trường học nhiều lần. Tuy nhiên, dù đã tìm nhiều cách để gặng hỏi nhưng
các chủ cửa hàng này cũng không tiết lộ nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm.

Không thể kiểm soát chất lượng hàng trôi nổi

Để
rõ hơn thành phần có chứa trong các sản phẩm “thịt hổ”, bánh rán, gói
cay… được gọi là quà vặt của trẻ nhỏ, chúng tôi mang đến cơ quan chức
năng xét nghiệm. Nhận định ban đầu, bà Vũ Thị Trang - chuyên viên xét
nghiệm Labo Hoá, Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm, cho hay,
các sản phẩm này thường có phẩm màu kiềm (phẩm màu độc), có đường hoá
học (hiện có 4 loại cấm dùng) và chất bảo quản. Còn về “chất liệu” để
làm ra các sản phẩm này, bà Trang cũng chưa rõ là chất gì.

Là
người làm công tác xét nghiệm trực tiếp thực phẩm nhưng bà Trang cũng
chưa kiểm nghiệm các sản phẩm này. Theo nhận định của bà Trang, đây là
sản phẩm nhập lậu, nhập tiểu ngạch 100% nên không có nhãn hàng phụ (của
công ty nhập khẩu) và không có các xét nghiệm cần thiết của cơ quan chức
năng về an toàn vệ sinh thực phẩm.

“Thông thường, sản phẩm thực
phẩm nhập khẩu chính hãng sẽ có giấy chứng nhận của cơ quan quản lý thực
phẩm nước xuất đi. Dựa trên cơ sở đó, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm mới
cấp giấy phép cho nhập hay không. Nếu là hàng trôi nổi, chúng tôi chỉ
xét nghiệm khi có đề nghị của Thanh tra ATVSTP, các cơ quan chức năng và
báo chí” - bà Trang chia sẻ.